تصویر زن در رمان دفاع مقدس دهه هشتاد

هدف این پژوهش، بررسی تصویر زنان در بیست رمان دفاع مقدس دهه هشتاد است. روش پژوهش تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بخش نخست شخصیت‌های زن رمان‌ها از جهت تعداد آنها، شخصیت اصلی، فعال و منفعل، پویا و ایستا، مثبت و منفی بررسی شده اند در ادامه نقش زنان در جنگ و نگرشهای آنها درباره این رویداد، آسیب‌پذیری‌شان از جنگ و تقابل زنان حامی فرهنگ ایرانی با زنان غربگرا بررسی شده است. در این داستان‌ها، زنان شخصیت‌های فرعی، منفعل و منفی داستان‌ها هستند که در مقایسه با شخصیت‌های مرد بسامدشان بسیار کم است. زنان به جنگ نگاه منفی دارند؛ اما برخی از آنها، بر این باورند که جنگ بر کشور تحمیل شده است و وظیفه آنهاست که از ارزش‌های اسلامی دفاع کنند؛ بدین سبب در نقش‌هایی همچون دکتر، پرستار و نیروی پشتیبان در رمان‌ها، ظاهر شده‌اند. در مقابل عده‌ای از زنان طرف‌دار فرهنگ غرب هستند، ایران را جای مناسبی برای زندگی نمی‌دانند و بر آنند که به خارج بروند. برخی از آنها به سبب آشنا شدن با آموزه‌های دینی و اخلاقی رزمندگان، دچار تحول روحی می-شوند و به دفاع از ارزش‌ها و باورهای اسلامی می-پردازند. برخی از نویسندگان دفاع مقدس، کوشیده-اند تلفیقی بین جنبه‌های حماسی و عاشقانه خود ایجاد کنند و بدین ترتیب جنگ و خانواده را به هم نزدیک نمایند. در این رمان‌ها، هم آسیب‌های رسیده به زنان در زمان جنگ بازتاب داده شده است و هم مسائلی را که زنان بعد از جنگ به سبب جانباز، اسیر و یا شهید شدن شوهرشان با آن مواجه بوده‌اند.